4.3 Toelichting op het overzicht van baten en lasten

Structurele en eenmalige middelen

BBV onderscheid structureel en incidenteel
In BBV artikelen 19-c en 28-c is bepaald dat in de toelichting op het overzicht van baten en lasten bij de begroting en bij de jaarrekening een overzicht van incidentele baten en lasten wordt gevoegd. In de toelichting bij het BBV staat dat voor een nadere invulling van het begrip incidenteel kan worden gedacht aan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen.

Aanvullende notitie "Structurele en incidentele baten en lasten"
De notitie van de commissie BBV gaat nader in op de begrippen "incidenteel" en "structureel" en biedt uitgewerkte voorbeelden. In de begroting moet een limitatief overzicht van de incidentele baten en lasten worden gegeven.

Het BBV geeft geen scherpe definitie wat incidenteel of structureel is. Van belang voor het bepalen en tonen ervan is of de incidentele lasten en/of baten van materiële omvang zijn. Het zijn vooral de uitschieters die er echt toe doen. Hierbij kan gedacht worden aan een eenmalige extra legesopbrengst vanwege een groot en bijzonder project, boekwinst bij de verkoop van tafelzilver of een winst dan wel verlies in het grondbedrijf.

Daarbij dient opgemerkt te worden dat voor een structureel begrotingsevenwicht de structurele lasten altijd gedekt dienen te worden door structurele baten. Incidentele lasten mogen zowel door incidentele als door structurele baten gedekt worden.  

Structurele en incidentele reservemutaties
In beginsel wordt iedere aanwending van de reserves beschouwd als een incidentele bate. Er zijn echter reserves waarvan jaarlijks een bepaald bedrag ten gunste van de exploitatie komt. Dit betreft voor de gemeente Amstelveen de dekking van de (kapitaal)lasten van investeringen.

In deze gevallen gaat het over een tijdvak van meer dan drie jaar. De looptijd is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de investeringen. In dit geval kan bij inzet van deze reserves worden gesproken van structurele dekkingsmiddelen.

Structureel evenwicht
De commissie BBV doet de aanbeveling om het structurele begrotingssaldo te presenteren volgens een in notitie "Structurele en incidentele baten en lasten" opgenomen voorbeeld.

In de Perspectiefnota en in de begroting wordt de raad jaarlijks geïnformeerd over het structurele evenwicht. Het meest recente overzicht betreft de begroting 2024:
E Overzicht structurele en eenmalige middelen | Begroting 2024 (begroting-2024.nl)

Hieruit blijkt dat de begroting structureel in evenwicht is.

Overzicht incidentele baten en lasten per programma in de jaarrekening
Zoals in de notitie van de commissie BBV staat vermeld zijn structurele lasten en baten de regel en incidentele lasten en baten de uitzondering. Daarnaast geeft het BBV geen scherpe definitie van wat incidenteel en structureel is.

Uit de begroting 2024 blijkt dat sprake is van een meerjarig structureel evenwicht. In de perspectiefnota die in juli 2024 aan de raad wordt aangeboden staat een nieuwe meerjarige prognose opgenomen. Deze jaarrekening is daarin een tussenstation waarin een overzicht van de belangrijkste incidentele baten en lasten per programma wordt gespecificeerd. Dit betreft zowel verwachte als gerealiseerde lasten en baten. Minder belangrijke posten staan als totaalbedrag vermeld.

Op een begrotingsvolume van minimaal € 275 miljoen vormen de incidentele lasten en baten een beperkt deel. Voor het overzicht per programma wordt het volgende verondersteld (Financiële verordening, hoofdstuk 2, artikel 5 lid 7):

• de in de begroting 2022 toegekende incidentele baten en lasten zijn volledig benut. Van bedragen met een minimale omvang van € 2,75 miljoen wordt dit specifiek nog nagevraagd (waarbij onder het begrip "uitschieter" is gekozen voor 1% van het begrotingsvolume);
• alle bestemmingsreserves zijn incidenteel met uitzondering van "dekking kapitaallasten";
• winstafdrachten worden apart beoordeeld;
• het rekeningresultaat is incidenteel;
• indien het inzicht wordt vergroot door een individuele post te benoemen wordt deze in het overzicht verwerkt en toegelicht.