Wat heeft het gekost?

Financieel overzicht

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
Lokaal werkbudget Oekraïne (voordeel € 0,4 miljoen)
Voor de hotelopvang 2023 is vanuit het lokaal werkbudget € 6,4 miljoen beschikbaar gesteld. Zowel voor 2023 als 2024 is de kostprijsverhogende BTW te hoog geraamd. Voor 2023 betekent dit een voordeel van afgerond € 0,4 miljoen. Dit bedrag valt vrij in het lokaal werkbudget Oekraïne en via een beslispunt bij deze jaarstukken komt dit komend jaar beschikbaar voor andere projecten.

Sociaal medische indicatie Wet kinderopvang (voordeel € 95.000)
De gemeente is wettelijk verplicht om een sociaal medische indicatie (SMI) af te geven voor kinderopvang aan ouders met medische of sociale beperkingen in combinatie met de noodzaak om ontwikkelingsachterstanden van het kind te verminderen. De afgelopen jaren steeg het aantal aanvragen. In 2023 is echter sprake van een daling. In 2024 zal worden beoordeeld of de neerwaartse daling zich doorzet en aanleiding is tot aanpassing van het budget.

Aanpak economische dakloosheid (neutraal € 0,8 miljoen)
Met ingang van 2023 ontvangt Amstelland via de gemeente Amsterdam structureel (in ieder geval tot en met 2026) € 1,0 miljoen per jaar vervolgmiddelen voor de aanpak van economische dakloosheid. Voor 2023 is € 1,0 miljoen (deels met terugwerkende kracht) ontvangen. Ten tijde van de tweede tijdvakrapportage 2023 was de inschatting dat € 0,8 miljoen uitgegeven zou worden. Er is nog geen definitieve bestemming voor dit bedrag. De middelen zijn gereserveerd in afwachting van een bestedingsvoorstel. Amstelveen is namens de Amstelland gemeenten de regionale penvoerder op dit onderwerp. 

Specifieke uitkering 'Gezond en Actief Leven Akkoord' (SPUK GALA) (voordeel € 220.000)
In 2023 is de SPUK GALA beschikbaar gekomen. Hierdoor zijn bestaande inzet en regelingen verschoven naar deze specifieke uitkering, deels omdat er weinig tijd was voor nieuwe initiatieven. Dit heeft geleid tot een voordeel op de begroting. In de eerste tijdvakrapportage 2024 en perspectiefnota 2025 wordt het meerjaren financieel beeld 2024-2026 verwerkt, inclusief het effect op de reguliere begroting.

Algemeen en methodiek (voordeel € 88.000)
Binnen ‘Algemeen en methodiek’ waren middelen begroot voor kosteneffectiviteitsanalyses. Er zijn dit jaar geen kosteneffectiviteitsanalyses meer uitgevoerd. Dit komt doordat alle analyses de afgelopen jaren al hebben plaatsgevonden.

Inwoners helpen elkaar (voordeel € 110.000)
Een bedrag van € 80.000 is niet besteed voor technische hulpmiddelen voor inwoners om overbelasting bij mantelzorgers te voorkomen. Uit de praktijk blijkt dat Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg organisaties (VVT) en de zorgverzekeraar hier al volop mee experimenteren, en is de rol van de gemeente als aanjager hier minder evident. Door terugbetaling van een subsidie van 2022 ontstaat een voordeel van € 30.000.

Kwetsbare groepen lichte ondersteuning (voordeel € 63.000)
De bestedingen in het kader van de sociale benadering dementie zijn lager vanwege een kleiner aantal deelnemers. Daarnaast is een deel van sociale benadering dementie bekostigd uit aanvullende middelen uit het nieuwe dementiebeleid 2023.

Diverse onderwerpen Samenkracht en burgerparticipatie (voordeel € 370.000)
Bij diverse onderwerpen zoals preventief en gezond leven, innovatiefonds, burgerparticipatie en social trial is sprake van voordelen die optellen tot € 370.000. Een aantal initiatieven is in 2023 niet tot uitvoering gekomen en schuift door naar komend jaar. In 2024 is het budget toereikend om de initiatieven uit te voeren. Daarnaast hebben organisaties minder beroep gedaan op de gemeentelijke budgetten en zijn er voordelen ontstaan bij subsidievaststellingen over voorgaande jaren.

Versterken sociale basis (nadeel € 100.000)
Stadsdorp Elsrijk is een bewonersgroep die het welzijnswerk in hun wijk organiseert. De gemeente is wettelijk verplicht Right to Challenge initiatieven te ondersteunen. Het initiatief van Stadsdorp Elsrijk op welzijnswerk bevindt zich nog in de aanloopfase en wordt daarom niet uit de reguliere begroting gedekt. De kosten van voornamelijk personeel (voor het welzijnswerk in de buurt) bedragen € 160.000. Een bedrag van € 60.000 is verantwoord binnen de  Specifieke uitkering 'Gezond en actief leven akkoord'.

SPUK GALA (neutraal € 143.000)
In de zomer van 2023 is de specifieke uitkering GALA ambtshalve verleend door het Rijk. Bestaande inzet en regelingen zijn in 2023 aan deze SPUK gekoppeld. Ook zijn enkele nieuwe initiatieven gestart. Met effectief één kwartaal in 2023 beschikbaar om nieuwe projecten en subsidies te initiëren, is het niet gelukt om alle beschikbare SPUK middelen uit te geven. Van de SPUK mag maximaal 20% per regeling overgeheveld naar 2024. Voor Amstelveen betekent dit een bedrag van € 106.000. Daarnaast moet € 41.000 worden terugbetaald aan het Rijk.

6.2 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen
Preventie Jeugd (voordeel € 95.000)
Het voordelig resultaat wordt onder andere veroorzaakt doordat de kosten voor de uitvoeringsagenda's '(v)echtscheidingen 2023' en de 'Regionale verwijsindex - MULTIsignaal' voordeliger uitpakken. Alle interventies rondom het speerpunt (v)echtscheidingen en de regionale verwijsindex zijn conform de uitvoeringsagenda's uitgevoerd.

Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslagen (POK) (voordeel € 132.000)
De middelen voortkomend uit de POK, zijn conform de hierbij gestelde VNG doelen besteed. Omdat in 2023 minder onderzoeken uitgevoerd zijn dan vooraf begroot valt € 132.000 vrij. Ook zijn enkele begrote lasten elders gedekt.

Werkbudget sociaal team (voordeel € 52.000)
In het najaar zijn de afspraken tussen het zorgkantoor, de ketenpartners en de gemeente op aandringen van de gemeente in een specifieke hoge kostendragende casus verbeterd. Dit komt tot uiting in een onderuitputting van het budget. De problematiek rondom dakloosheid en de wachtlijsten voor passende woonvormen zal in de komende jaren onveranderd blijven. De verwachting is dat de kosten zullen doorlopen. Dit zal worden betrokken bij de uitwerking van de Perspectiefnota 2025.

Kinderopvangtoeslagaffaire (nadeel lasten € 117.000, voordeel baten € 163.000)
Het voordelig saldo van € 46.000 betreft drie specifieke uitvoeringscomponenten van de specifieke uitkering van het Rijk met betrekking tot de kinderopvangtoeslagenaffaire. Dit betreft uitvoering van de begeleiding van gedupeerden, uitvoering van kwijtschelding publieke schulden en uitvoering kwijtschelding gemeentelijke belastingen. In het tweede tijdvak is een budget voor de uitvoering van deze regelingen opgenomen van € 1.257.000.

6.3 Inkomensregelingen
Minimaregelingen (voordeel € 208.000)
Alhoewel er net als voorgaande jaren een toename is geweest in de kosten en het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand en minimaregelingen is er een voordeel ontstaan van € 208.000. Op basis van een verwachting voor het jaar 2023 is meer begroot dan daadwerkelijk noodzakelijk bleek.  Deze verwachting had te maken met de stijgende kosten van het levensonderhoud, het aantal aanvragen in de eerste helft van het jaar en het groot aantal aanvragen op basis van de energietoeslag.

Energietoeslag (voordeel € 670.000)
Via een beslispunt bij deze jaarstukken wordt voorgesteld € 670.000 over te hevelen naar 2024 voor de energietoeslag. Er zijn minder ambtshalve toekenningen geweest dan aanvankelijk op basis van de energietoeslag 2022 is ingeschat. Aanvragers uit 2022 komen voor een ambtshalve uitbetaling van de energietoeslag in aanmerking wanneer het landelijke inlichtingenbureau aangeeft dat het inkomen gelijk is gebleven. Bij een groot aantal inwoners is het inkomen gewijzigd waardoor er niet ambtshalve kan worden uitbetaald. Naar verwachting zal een groot deel van deze inwoners alsnog in 2024 een aanvraag indienen voor de energietoeslag.

BUIG (nadeel € 205.000)
Het verschil wordt grotendeels veroorzaakt door een nadelig resultaat van € 248.000 bij het terugvorderen van verleende bijstand. Er zijn minder terugvorderingen opgelegd dan begroot. Hiervoor is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen. Het achterblijven van het aantal terugvorderingen van bijstandsuitkeringen in combinatie met het ontbreken van enkele grote fraudevorderingen kan al leiden tot een dergelijke ontwikkeling.

6.71 Hulp bij het huishouden (WMO)
Hulp bij het huishouden (voordeel € 248.000)
De oorzaak van de onderbesteding is te wijten aan de personeelsproblematiek bij de zorgaanbieders. Dit betekent dat minder inwoners de volledig benodigde uren (indicatie) hebben ontvangen. waardoor sprake is van een wachtlijst. Aanbieders proberen hun tijd zo goed en eerlijk mogelijk te verdelen.  

6.71b Begeleiding (WMO)
Individuele begeleiding (nadeel € 555.000)
Toegelicht onder 6.71c dagbesteding (WMO).

6.71c Dagbesteding (WMO)
Dagbesteding (nadeel € 372.000)
Met ingang van 2023 wordt volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dagbesteding en individuele begeleiding op een eigen taakveld verantwoord. Op beide taakvelden is een tekort te zien dat grotendeels te wijten is aan een stijging van de kosten op individuele begeleiding.

Naast de indexering van de tarieven voor individuele begeleiding is het aantal mensen dat gebruik maakt van individuele begeleiding toegenomen. Daarnaast zijn meer uren begeleiding afgenomen en is de zorgzwaarte (complexiteit) toegenomen. In plaats van de lichtste vorm van begeleiding is er een stijging te zien in de middel tot zwaardere vormen van individuele begeleiding.

Het aantal inwoners dat gebruik maakt van dagbesteding is nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. Tijdens de Coronaperiode maakte niet iedereen volledig gebruik van de geïndiceerde uren dagbesteding. Door de afgenomen angst voor Corona verzilveren meer inwoners hun volledig aantal uren dagbesteding.

De stijging van de kosten is verder te wijten aan de toenemende extramuralisering van de zorg en het feit dat mensen moeilijker doorstromen naar de langdurige zorg (WLZ). De vergrijzing, en het feit dat meer mensen langer thuis blijven wonen, en toenemende GGZ problematiek zorgt voor een grotere vraag naar begeleiding. Ook zorgt dit voor een toename in de complexiteit en de inzet van zwaardere ondersteuning.

Specialistische jeugdhulp (taakvelden 6.72d Jeugdhulp zonder verblijf overig, 6.73C Jeugdhulp met verblijf overig en 6.74b Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf)
Specialistische jeugdhulp (nadeel € 1,8 miljoen)
Ten aanzien van de in de tweede tijdvak opgehoogde begroting naar € 21,3 miljoen komen de uitgaven over 2023 € 1,8 miljoen hoger uit. Dat de bijstelling in de tweede tijdvak onvoldoende blijkt te zijn geweest, heeft te maken met de vertraging in de ontvangst van declaraties en berichten van zorgaanbieders. Daarnaast heeft € 0,5 miljoen betrekking op nagekomen declaraties over het jaar 2022. Dit heeft het ramen van de eindejaarsverwachting bemoeilijkt. De totale uitgaven in 2023 (€ 23,0 miljoen) blijven nog wel onder het bedrag in de primitieve begroting inclusief uitvoeringsprogramma (€ 23,4 miljoen) dat in de eerste tijdvak achteraf bezien teveel naar beneden is bijgesteld.

Het college heeft met diverse concrete maatregelen gericht op kinderopvang, diverse verwijzers, onderwijs en op specifieke categorieën (bijvoorbeeld hulpvragen ten aanzien van onveiligheid) substantiële uitgaven voorkomen. Desondanks zijn er enkele autonome factoren die hebben geleid tot de overschrijding. Dit betreft de groei van het aantal kinderen in jeugdhulp (drie procent groei ten opzichte van 2022), de stijging van de kosten per jeugdige en een toename van een aantal zeer complexe casus met verblijf.

6.82a Jeugdbescherming & 6.82b Jeugdreclassering
Wijziging verdeling budgetten jeugdbescherming en jeugdreclassering (neutraal € 214.000)
Vanwege de landelijke wijziging in het BBV zijn er verschillende taakvelden ontstaan voor de jeugdbescherming (voorheen geëscaleerde zorg 18-). Voor 2023 hebben we initieel gekozen om het budget en de realisatie te verzamelen op het taakveld 6.82a Jeugdbescherming. Reden hiervoor was dat de splitsing administratief lastig te maken was met de huidige werkwijze van de gecertificeerde instellingen. Met de jaarrekening 2023 hebben we inmiddels voldoende informatie om een betere verdeling te maken over de verschillende taakvelden. Vandaar dat de realisatie nu wel toegerekend kan worden aan beide taakvelden.